Ανθεκτικότητα: Το δώρο της αποτυχίας.
Στις μέρες μας, η αποτυχία στοιχειώνει τους ανθρώπους πιο πολύ από ποτέ. Αποτυχία στη προσπάθεια να βρει κανείς εργασία, να την κρατήσει ή να καλύψει τις ανάγκες του με τα λιγότερα χρήματα που παίρνει από αυτήν. Και δεν είναι ασύνηθες φαινόμενο η οικονομική- επαγγελματική πίεση να μεταφέρεται και στις διαπροσωπικές σχέσεις αφήνοντας τον άνθρωπο συχνά με την αίσθηση ότι κάτι δεν κάνει καλά. Ότι έχει αποτύχει.
Πολύς κόσμος φοβάται την αποτυχία. Και θα κάνει πολλά για να την αποφύγει. Κάποιοι μπορεί να δουλεύουν υπερβολικά σκληρά ενώ άλλοι μπορεί να αποφεύγουν τις προκλήσεις. Και όταν εκείνη έρθει, κάποιοι μπορεί να αρνούνται την ύπαρξη της εκλογικεύοντας τη σημασία της και άλλοι να συντρίβονται από αυτήν.
Η αλήθεια είναι πως η αποτυχία δε γεννά θετικά συναισθήματα κατά βάση. Κλονίζει την αυτοπεποίθηση, αρχικά αποθαρρύνει και επιφέρει μείωση κινήτρου ενώ μπορεί να διαστρεβλώσει την αυτό-εικόνα. Κ όμως η αποτυχία φέρνει μαζί της το δώρο της ανθεκτικότητας. Της ικανότητας δηλαδή του ατόμου να επιστρέφει σ’ ένα καλό ή και ακόμα καλύτερο από πριν επίπεδο λειτουργικότητας μετά από ένα στρεσογόνο γεγονός όπως είναι η αποτυχία. Μια αρνητική εμπειρία, μέσω της ανθεκτικότητας, μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη αντιμετώπιση αρνητικών μελλοντικών γεγονότων, ακριβώς όπως το εμβόλιο θωρακίζει τον οργανισμό από μελλοντικές ασθένειες. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ανθεκτικός άνθρωπος αναπτύσσει γνώσεις και ικανότητες μέσα από την αποτυχία, τις οποίες εφαρμόζει μελλοντικά, οδηγώντας τον εαυτό του τελικά στην επιτυχία. Πως όμως γίνεται κανείς ανθεκτικός;
Έρευνες έχουν δείξει πως ο άνθρωπος που έχει ένα αισιόδοξο σύστημα απόδοσης αιτιών για τα αρνητικά γεγονότα της ζωής του, γίνεται ανθεκτικός. Δηλαδή αποκομίζει τα μεγαλύτερα οφέλη από την αποτυχία αυτός που μπορεί να αποδώσει τα αίτια της σε παράγοντες εξωτερικούς( όχι στο χαρακτήρα ή τις ικανότητες), μεταβαλλόμενους (που μπορούν να αλλάξουν με μεγαλύτερη προσπάθεια ή άλλη προσέγγιση) και συγκεκριμένους( που να αφορούν το συγκεκριμένο συμβάν).
Επίσης, ορισμένα χαρακτηριστικά στη προσωπικότητα ευνοούν την ανάπτυξη της αντοχής στην αποτυχία όπως η αυτοκυριαρχία( η ικανότητα του ατόμου να ελέγχει τα αρνητικά συναισθήματα που αναπόφευκτα προκαλεί αρχικά η αποτυχία και να μην κατακλύζεται από αυτά) και η δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων (η τάση του ατόμου να εστιάζει στο τι πήγε λάθος ή τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά αναλύοντας τους παράγοντες που οδήγησαν σ’ ένα μη επιθυμητό αποτέλεσμα και αναζητώντας ανατροφοδότηση από το περιβάλλον του).
Τέλος, ο άνθρωπος ξεπερνά ευκολότερα τη αποτυχία μαθαίνοντας από αυτήν όταν έχει δυνατούς διαπροσωπικούς δεσμούς να τον στηρίζουν και να του προσδίδουν ένα αίσθημα ασφάλειας.
Φαίνεται λοιπόν πως η αποτυχία έχει την δυνατότητα να λειτουργήσει σαν καταλύτης ανάπτυξης και εξέλιξης αρκεί ο άνθρωπος να μην παγιδευτεί σ’ αυτήν. Και όσοι υιοθετούν έναν θετικό τρόπο σκέψης έχοντας παράλληλα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας και ένα ισχυρό κοινωνικό δίκτυο διαθέσιμο, είναι λιγότερο πιθανό να επιτρέψουν να συμβεί κάτι τέτοιο.
