Το ντροπαλό παιδί
Σε κοινωνικές εκδηλώσεις κρύβεται συνήθως πίσω από έναν μεγάλο, απαντάει μονολεκτικά και διστακτικά σε άτομα εκτός της οικογενείας ενώ οι φίλοι του είναι λίγοι καθώς προτιμά να χάνεται στον κόσμο των βιβλίων. Το ντροπαλό παιδί ή όπως το αποκαλούν οι ειδικοί ,το κοινωνικά αποσυρμένο παιδί είναι μια γνώριμη εικόνα στην οποία δεν δίνεται πάντα η ανάλογη σημασία ούτε από εκπαιδευτικούς ούτε από τους γονείς. Συνήθως είναι τα επιθετικά παιδιά και οι διασπαστικοί μαθητές αυτοί που λαμβάνουν περισσότερη προσοχή με αποτέλεσμα η κοινωνική απόσυρση που είναι ένα εσωτερικευμένο πρόβλημα να μην αντιμετωπίζεται αλλά να παγιώνεται στο χαρακτήρα του παιδιού με το πέρασμα του χρόνου.
Το να είναι κανείς εσωστρεφής δεν είναι εξαρχής αρνητικό, καθώς πρόκειται για άλλο ένα ιδιοσυγκρασιακό χαρακτηριστικό, όμως όταν φτάνει στο σημείο να εμποδίζει ένα παιδί από το να συμμετέχει σε δραστηριότητες με άλλα παιδιά, να είναι χαρούμενο και από το να αποδίδει μαθησιακά όσο θα μπορούσε (επειδή ντρέπεται π. χ να σηκώσει χέρι ), τότε η εσωστρέφεια μετατρέπεται σε προβληματική συμπεριφορά που δεν πρέπει να αγνοείται. Μάλιστα έρευνες έχουν δείξει πως η κοινωνική απόσυρση των παιδιών αυτών συνδέεται με χαμηλή προσαρμοστικότητα στη μετέπειτα ζωή, με χαμηλή αυτοεκτίμηση καθώς και με κατάθλιψη.
Τι μπορεί να κάνει λοιπόν ένας γονέας που παρατηρεί στο παιδί του συμπεριφορές απόσυρσης για να το βοηθήσει να τις ξεπεράσει; Παρακάτω ακολουθούν σχετικές προτάσεις που αξίζει να σημειωθεί πως στόχο δεν πρέπει να έχουν να μετατρέψουν το παιδί σε εξωστρεφές και ζωηρό, αν η φύση του είναι διαφορετική αλλά να βοηθήσουν να καλλιεργηθούν οι αναγκαίες κοινωνικές δεξιότητες .
1) Οι ίδιοι οι γονείς μπορούν να γίνουν πρότυπα της συμπεριφοράς που θέλουν να υιοθετήσει και το παιδί τους. Αν το παιδί βλέπει τους γονείς να έχουν πολλούς φίλους και συγγενείς που έρχονται στο σπίτι και τους συναναστρέφονται συχνά, τότε αυτή η εικόνα θα εξοικειώσει το παιδί με την κοινωνικότητα. Επιπλέον θα του προσφέρει την ευκαιρία να αλληλεπιδράσει με αυτά τα άτομα και με τα συνομήλικα παιδιά τους εξασθενώντας έτσι την τάση του για απομόνωση.
2) Ακόμη κι αν είναι ένα παιδί πολύ ντροπαλό, δεν χρειάζεται και οι γονείς του να το ετικετοποιούν ως τέτοιο, πολύ περισσότερο δε μπροστά σε τρίτους. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει το παιδί να φέρεται ακόμη περισσότερο σαν ντροπαλό αφού θα θεωρεί και το ίδιο ότι είναι ένα μόνιμο στοιχείο του χαρακτήρα του.
3) Οι συγκρίσεις με άλλα παιδιά περισσότερο κοινωνικά δε βοηθούν. Αντίθετα συντηρούν ένα συναίσθημα μειονεξίας που ενισχύει την ανάγκη του παιδιού για απομόνωση. Το αντίθετο όμως μπορεί να βοηθήσει. Δηλαδή η θετική επισήμανση και η επιβράβευση (λεκτική και υλική) κάθε μικρής προσπάθειας που κάνει το παιδί προς την επιθυμητή κατεύθυνση βοηθά στο να πολλαπλασιαστούν αυτές οι προσπάθειες κοινωνικοποίησης του.
4) Είναι σημαντικό οι γονείς να προετοιμάζουν τα κοινωνικά ανασφαλή παιδιά για τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Μπορούν να σκεφτούν μαζί τι θα μπορούσε να πει το παιδί σε μια τέτοια εκδήλωση, ποιόν θα μπορούσε να πλησιάσει, τι να κάνει αν νιώσει αμήχανα, κτλ ώστε να μην νιώθει το παιδί εκτεθειμένο. Επιπλέον η παρατήρηση και μίμηση της επιθυμητής συμπεριφοράς όπως αυτή παρουσιάζεται σε ταινία ή cd κινούμενων σχεδίων, έχει βρεθεί πως βοηθά.
Διαφαίνεται δηλαδή ότι μικρές διορθωτικές τεχνικές από τη μεριά της οικογένειας μπορούν να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού, το οποίο χρειάζεται καθοδήγηση χωρίς άγχος και επικρίσεις. Τέλος θα ήταν καλό να υπενθυμίζουν οι γονείς τόσο στους εαυτούς τους όσο και στο παιδί τους, ότι ο καθένας έχει τα δικά του δυνατά και αδύναμα σημεία, τα οποία θα πρέπει να προσπαθεί να περιορίσει χωρίς ούτε να τα αποδέχεται παθητικά αλλά ούτε και να στενοχωριέται γιατί αυτά υπάρχουν.
